نقش گروه های کانونی در استخراج نیازمندی ها

تعریف کروگر ( Kruger ) از گروه های کانونی:

روشی برای تبادل افکار و مذاکره است که طبق یک برنامه ریزی دقیق طراحی می شود تا ادراکات و بینش مصاحبه شوندگان را در محیطی به دور از تهدید و فشار بسنجد.

مزایای استفاده از گروه‌های کانونی

گروه کانونی از این واقعیت بهره می‌برد که انسان‌ها به صورت طبیعی بر یکدیگر کنش مقابل دارند و از دیگران تاثیر می‌پذیرند. این روش با توجه به ماهیت و ویژگی‌های خاص خود امتیازات خاصی همچون موارد زیر را دارا است:

• داده‌ها را با سرعت بیشتر و هزینه کمتری نسبت به مصاحبه‌های مجزای فردی فراهم می‌کند. تشکیل گروه کانونی نسبت به پیمایش‌های نظام‌مندتر زمان کمتری می‌برد.

• این روش نیازمند آماده‌سازی کمتری است و اجرای آن در مقایسه با سایر روش‌ها آسان‌تر است.

• پژوهشگر در این روش می‌تواند مستقیما با پاسخگویان تعامل کند و پرسش‌هایی را برای روشن‌تر شدن مقصود گوینده و کاوش بیشتر در آنها مطرح کند. همچنین می‌تواند اطلاعاتی را از پاسخ‌های غیرکلامی افراد که تکمیل‌کننده و در برخی موارد نقض‌کننده پاسخ شفاهی آنها هستند، به‌دست آورند.

• در ثبت داده‌ها از تعابیر خود پاسخگویان استفاده می‌شود. به همین علت، داده‌های حاصل از این روش می‌توانند سطوح عمیق‌تری از معنا را به دست دهند و جزئیات بیشتری را منتقل کنند.

• انعطاف‌پذیری: این روش در خصوص موضوعات متنوع، در شرایط متفاوت و با افراد مختلف قابل اجرا است.

• نتایج حاصل از این روش نسبت به تحلیل‌های آماری پیچیده یا داده‌های حاصل از پیمایش‌های گسترده برای مدیران فهم‌پذیرتر است

مراحل انجام یک گروه کانونی

تشکیل گروه کانونی و اجرای آن سه مرحله دارد که عبارتند از: مفهوم‌سازی مصاحبه و تحلیل و گزارش.

به نظر من با توجه به مراحلي كه گروههاي كانوني انجام ميدهند هم ميتوان از انها براي جمع آوري و استخراج نيازمندي ها استفاده كرد (از طريق مصاحبه )و هم براي تحليل نيازمندي ها ي اسنخراج شده (تاييد يا رد آنها )طي مرحله تحليل و گزارش استفاده كرد.

گروه کانونی :

روش گروه کانونی به نوعی بحث گروهی اطلاق می شود که در صدد کاوش دسته ای از جریان های معین است و موضوع خاصی را 

بررسی می کند و هدف اصلی آن استفاده صریع از تعامل گروهی برای تولید داده و شناختی است که بدون تعامل گروهی دریافت نمی 

شود

روش گروه کانونی سه مولفه دارد :

• این روش برای ادغام اطلاعات است
• فعل و انفعالاتی که در بحث های گروه ها انجام می گیرد بعنوان یک منبع اطلاعاتی عمل می کند
• اعمال محقق نقش اساسی در بحث ها و ترکیب اطلاعات دارد

نقاط ضعف و قوت گروه کانونی:

نقاط قوت گروه کانونی:

• این روش باعث تقویت روحیه همکاری می شود - درواقع این روش تنها ترکیبی از مصاحبه های فردی جداگانه نیست و آنچه مهم است 
• شناسایی همدیگر و مطرح کردن خود برای دیگران است .
• می توان بوسیله آن نسبت به نحوه توافقات و عدم توافقات بر روی موضوعات در گروه بینش پیدا کرد
• مشارکت کننده می تواند از دید دیگری به خود نگاه کند و خود را در تجربه دیگران قرار دهد و ارزیابی کند
• تاثیر هم افزایانه ( synergic )محیط گروهی ممکن است به تولید داده های منتهی شود که در مصاحبه فردی امکانپذیر نیست ( کنش متقابل بین شرکت کنندگان).
• تعامل مستقیم با پاسخگویان می تواند امکان روشن ساختن پاسخ ها، دنبال کردن سوالها و آزمون صحت وسقم پاسخ ها را فراهم کند
• جمع آوری داده بصورت سریع و کم هزینه نسبت به دیگر روش های جمع آوری اطلاعات سهولت درک نتایج و گزارشات گروه مرکزبدست آوردن اطلاعات کلی و زمینه ای و همچنین موضوعاتی که آگاهی کمی نسبت به آنها وجود دارد

نقاط ضعف گروه کانونی

• تشخیص این که در گروه کانونی، افراد در گروه های بزرگ چگونه بر روی هم تاثیر می گذارند بسیار سخت است ولی در گروه های کوچک تشخیص آن آسانتر است
• باوجود اینکه این روش روش کیفی محسوب می شود اما بدلیل فقدان یک ساختار صوری واعداد و ارقام خام، تاحدی شک برانگیز و ضعیف و غیرعلمی بنظر می رسد
• بدلیل حجم و تعداد کم گروه ها نمی توان داده ها و یافته های گروه کانونی را به یک جمعیت وسیع ترتعمیم داد
• این روش در پژوهش های چند متغیری کمی و در تحقیق های پیچیده کیفی کاربرد ندارد
• گروه کانونی قدرت چندانی برای پیش بینی مسایل آینده ندارد زیرا برمبنای تجربه های حال صورت می گیرد
• بدلیل عدم اطمینان و حداقل گم نامی افراد علاقه کمی به افشای اطلاعات حساس دارند
• برای تحلیل داده های گروه کانونی از روش هایی مانند استفاده از متن مباحثات یا کدگذاری سیستماتیک یا تحلیل محتوا استفاده می شود همچنین در آن گفته های یک نفر یا گروه را با گفته های افراد یا گروه های دیگر مقایسه می کنند . این مقایسه از جنبه های متفاوتی مثل تنوع دیدگاه های موجود میان اعضا، فعل و انفعالات درون گروهی، روند بحث و نتایج آن در هر گروه می باشد .

به طور معمول اجرای یک گروه کانونی درسه مرحله انجام می‏شود:

مفهوم ‏سازی: در مرحلة مفهوم‌سازی باید به پرسش ازچرایی و چگونگی برگزاری گروه کانونی پاسخ داد و برای برگزاری آن مهیا شد. در اینمرحله مواردی از قبیل هدف از برگزاری، علت و لزوم اجرای گروه کانونی،‌ نوع اطلاعاتمورد نیاز به لحاظ اهمیت ویژه آنها، مرجع معتبر اطلاعات، موضوع مورد مطالعه وطراحی معیارهای انتخاب شرکت‌کنندگان مشخص می‌شود.

مصاحبه: در این مرحله به طور دقیق پرسشنامه و سوالات مطرح در گروهکانونی تعیین می‌شود. بسته به آن که چگونه ۵ یا ۶ پرسش راه‌انداز گروه کانونی رابپرسید، بحث‌ها به جهت‌های مختلفی هدایت خواهد شد که ممکن است به آن علاقه‌مندباشید یا نباشید. اما همچون نیروگاه اتمی، هنگامی که جلسة بحث گروهی را به راهبیندازید، خاموش کردن یا انحراف مسیر آن اگر نگوییم نشدنی که به شدت سخت می‌شود.بنابراین، هرچند که پرسشنامة گروه کانونی به طور معمول ۵ یا ۶ پرسش باز است اما طراحی آن اهمیت فوق‌العادهمهمی دارد.

تهیة گزارش: برای تهیة گزارش مطلوب، نخست باید بادقت و به درستی اطلاعات یک جلسه را ضبط و پیاده کنید. برای انجام این کار روش‌هایمختلفی وجود دارد. همچنین می‌توانید از روش‌هایی کمک بگیرید که با نوعی فهرست‌کردناطلاعات در هنگام برگزاری جلسة گروهی، یافتن و ناوبری داده‌ها را برای شما آسانکنند. برای تحلیل داده‌ها روش‌های مختلفی برای پردازش اطلاعات مدل‌های توصیفی وتحلیلی مختلفی از جمله روش‌های تحلیل محتوای کیفی، تحلیل تماتیک، گزارش تفسیری وغیره وجود دارد. برای تهیة گزارش نهایی، تا آنجا که می‌توانید مراحل و فرآیند پیش،هنگام و پس از برگزاری جلسة گروه کانونی را توصیف کنید و نظامی برای ارائة منسجمیافته‌های گروه کانونی ایجاد کنید. هیچگاه از ابتکار و خلاقیت در ارائة یافته‌هانترسید.

انواع گروه‌های کانونی

گروه‌های کانونی بسته به هدف و نحوةبرگزاری جلسات گروهی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که مهم‌ترین آن‌ها بدین شرحاست:

• گروه کانونی دوسویه
• گروه کانونی با دو سرپرست
• گروه کانونی با سرپرست‌های رقیب
• گروه کانونی با حضور کافرما
• گروه کانونی مینیاتوری
• گروه کانونی تله‌کنفرانسی

باسلام

مطالبی که دوستان ذکر کردند بیانگر تعاریف،نقش و موارد استفاده از گروه های کانونی بوده که نگرشی از این گروهها را به ما میدهد ومن از بیان مطالب تکراری خودداری میکنم.

با توجه به مطالبی که من مطالعه کردم به این نتیجه رسیدم که اینگونه گروهها حالت نوعی مصاحبه دارند که برای تعاملات بیشتر و فهم آنها پیرامون یک موضوع تشکیل میشوند نه صرفا جهت شنیدن و بررسی نظر افراد پیرامون آن موضوع خاص.به همین خاطر با روشهای دیگر جمع آوری اطلاعات یا همان نیازسنجی تفاوتهایی دارد و مطالب واقع بینانه تری را در اختیار میگذارد،به همین خاطر به عنوان یک روش مستقل یا روشی در جهت تکمیل روشهای دیگر مورد استفاده میباشد،در ضمن زمان کوتاه تری هم در این نوع نیازسنجی صرف میشود.

پس میتوان گفت این روش هم در جهت استخراج نیازمندی ها مورد استفاده قرار میگیرد و هم در جهت تایید یا عدم تایید موارد ذکر شده پیرامون موضوع مورد نظر. 

این روش را از دو دیدگاه میتوان بررسی کرد: یکی از دیدگاه پژوهشی و دیگری از نگاه کاربردی در سازمان‌ها. همان‌گونه که تاریخ علم و مباحثات صاحب‌نظران نشان داده است علوم اجتماعی و علوم انسانی وابستگی زیادی به زمان و مکان دارد و مانند علوم طبیعی دارای قوانین جهان‌شمول نیستند. در واقع نگاه به علوم انسانی چون مدیریت باید در زمینه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی یک جامعه مطالعه شود و شاید عدم توجه به این نکته ظریف یکی از ضعف‌های بزرگ در این زمینه باشد، چراکه بسیاری از پژوهشگران و صاحب‌نظران ما سعی در بسط نظریات و تئوری‌های صاحب‌نظران دیگر کشورها و به‌کار بردن آنها در جامعه‌ای با خصوصیات زمینه‌ای کاملا متفاوت دارند، درحالی‌که علوم اجتماعی و انسانی نیازمند بومی‌سازی است. یکی از موارد اهمیت روش گروه‌های کانونی به‌عنوان یک روش کیفی آن است که برای بررسی علوم انسانی با توجه به متغیرهای زمینه‌ای روش مناسبی محسوب می‌شود.

گروه‌های کانونی با یک جلسه حل مشکل یا تصمیم‌گیری متفاوت بوده و حدود 8 تا 10 نفر در آن شرکت دارند. قابل ذکر است که مصاحبه‌های کانونی بیشتر از روش‌های مصاحبه ساختار نایافته و نیمه ساختاریافته استفاده می‌کند و در حدود 2 ساعت به طول می‌کشد. 
 از جمله اهداف مطالعات گروه کانونی می‌توان به این موارد اشاره کرد: جمع‌آوری اطلاعات پشتیبانی، تشخیص مشکلات، ترغیب در ایجاد ایده‌های جدید، ساخت فرضیه‌ها، ارزیابی برنامه‌ها و تفسیر نتایج مطالعات کیفی دیگر. گروه کانونی درصدد کاوش دسته‌ای از جریان‌های معین است و موضوعات خاصی را بررسی می‌کند که در آنها استفاده از تعامل گروهی برای رسیدن به داده‌ها، مورد نیاز است.

نمونه‌گیری این روش به صورت هدفمند، کیفی و معیارمحور است. کم و زیاد شدن افراد در گروه مزایا و معایبی برای گروه خواهد داشت. کم بودن افراد برای موضوعات اختصاصی‌تر مناسب است و اعضا مشارکت بیشتری خواهند داشت و مدیر جلسه بهتر می‌تواند جلسه را هدایت کند. ولی این ویژگی در گروه‌های بزرگ‌تر بیشتر برای جمع‌آوری کردن آرای عمومی مانند نظرات مشتریان نسبت به یک کالا، مناسب است.

در این نوع گروه‌ها زمان کافی برای ارائه بحث‌های تخصصی برای تک تک افراد فراهم نیست. بهتر است افراد گروه کانون از قبل با یکدیگر آشنا نباشند تا این آشنایی آنها باعث تسلط آنها بر اعضای گروه نشود.

اگر گروه کانونی بخواهد غنای کافی داشته باشد بهتر است جلسه کانونی در گروه‌های متعدد و با سوالات یکسان اجرا شود تا آنجا که نظرات جدید دیگر ظاهر نشده و نظرات به حالت اشباع برسد. منظور از حالت اشباع حالتی است که دیگر نظر جدیدی در میان افراد گروه ظاهر نشود.

یکی از مسائل مهم در یک جلسه کانونی نقش رئیس جلسه به عنوان هماهنگ کننده است. هدف وجودی چنین شخصی هدایت جلسه و طرح سوالات است. این فرد باید افراد را به مشارکت در بحث ترغیب کرده و از تسلط تعداد محدودی به جلسه جلوگیری کند. 
دخالت این فرد معمولا به دو صورت است یکی پرسیدن سوالات مربوط به موضوع و جلوگیری از سوالات بی‌ربط و دوم کنترل فعل و انفعالات شرکت‌کنندگان در گروه و تعیین وظایف هر یک از شرکت‌کنندگان و دعوت آنها به بحث. البته میزان کنترل گروه به تعداد سوالات و ماهیت موضوع و مدت زمان بحث بستگی دارد.

تحلیل داده‌های این روش شامل برخی از مراحل است. ابتدا باید داده‌هایی که جمع‌آوری شده مرور شود و دست نوشته‌ها، فایل‌های صوتی و مشاهدات یکپارچه شوند. سپس کد‌هایی برای نظرات نزدیک به هم ایجاد کرده و داده‌های به‌دست آمده تحت کد‌ها سازماندهی ‌شود. پاسخ‌های هر سوال به چند طبقه تقسیم می‌شود.

کدگذاری‌ها آن‌قدر ادامه می‌یابد تا به حالت اشباع نظرات برسد و از آن به بعد نظرات تکراری شود.پس از این غنای اطلاعات سنجیده می‌شود تا بتوان مطمئن شد که پاسخ‌ها رضایت‌بخش بوده است، ناسازگاری اطلاعاتی وجود ندارد و نیازی به مصاحبه بیشتر نیست. در این مرحله می‌توان گزارش نهایی را نوشت.

این روش بیشتر برای موضوعات کلی انسانی مناسب است و می‌توان بینش اولیه نسبت به توافق یا عدم توافق بر روی یک موضوع را یافت.

همچنین مشارکت‌کنندگان می‌توانند از دید دیگران نیز به موضوع نگاه کنند و خود را در تجربه دیگران قرار دهند و ارزیابی کنند و به این ترتیب نوعی هم‌افزایی در تولید داده‌ها ایجاد می‌شود.

گروه کانونی؛راه حل مقابله با پیچیدگی در سازمان
یکی از ویژگی‌های محیط کنونی کسب‌وکار ابهام و پیچیدگی است. مدیران هر روز با مشکلات و رخدادهایی روبه‌رو می‌شوند که پیچیدگی آنها زیاد است و برای پی‌بردن به ابعاد آنها باید کاوش‌های ویژه‌ای انجام داد. گروه کانونی عبارت است از: گروهی از افراد متعامل که برخی از علایق و ویژگی آنها مشترک‌اند و به‌وسیله یک رابط و مدیر گفت‌وگو به یکدیگر پیوند داده شده‌اند. این مدیر از تعاملات افراد در گروه به‌عنوان راهی برای دستیابی به اطلاعات در خصوص یک موضوع خاص یا متمرکز استفاده می‌کند.

یک گروه کانونی معمولا از 7 تا 10 نفر تشکیل می‌شود که با یکدیگر آشنایی دارند. این مشارکت‌کنندگان به آن علت انتخاب می‌شود که ویژگی‌های خاصی را به صورت مشترک دارا هستند که مرتبط با موضوع مورد بحث در گروه کانونی است. مدیر بحث یا مصاحبه‌کننده یک محیط محرک و روان را ایجاد می‌کند که ادراک و دیدگا‌های مختلف را مورد تشویق قرار می‌دهد. بدون آنکه مشارکت‌کنندگان را برای رای دادن، برنامه‌ریزی یا رسیدن به اتفاق نظر تحت فشار قرار دهد، بحث در گروه کانونی چندین بار با انواع مشابهی از مشارکت‌کنندگان انجام می‌شود تا روندها و الگوهای ادراکی افرادی که ویژگی‌های مشترکی را دارا هستند، شناسایی شود. تحلیل دقیق و نظام‌مند بحث‌ها سرنخ‌‌ها و آگاهی‌هایی را درخصوص شیوه ادراک افراد از فرآورده‌ها، خدمات یا فرصت‌های تجاری به ارمغان می‌آورد. گروه‌های کانونی موارد زیر را برای شما نمایان می‌کنند:
• اطلاعاتی در خصوص شیوه تفکر و احساس افراد درباره یک موضوع خاص را به شما می‌دهد.
• آگاهی‌های بیشتری در خصوص اینکه «چرا برخی دیدگاه‌های خاص وجود دارند؟» را ارائه می‌کند.
• به شما در بهبود برنامه‌ریزی و طراحی برنامه تازه کمک می‌کند. 
• وسیله ارزیابی برنامه‌های کنونی است.
• آگاهی‌هایی در خصوص توسعه استراتژی‌هایی برای توسعه و برتری یافتن نسبت به رقبا فراهم می‌کند.

مزایای استفاده از گروه‌های کانونی
گروه کانونی از این واقعیت بهره می‌برد که انسان‌ها به صورت طبیعی بر یکدیگر کنش مقابل دارند و از دیگران تاثیر می‌پذیرند. این روش با توجه به ماهیت و ویژگی‌های خاص خود امتیازات خاصی همچون موارد زیر را دارا است:
• داده‌ها را با سرعت بیشتر و هزینه کمتری نسبت به مصاحبه‌های مجزای فردی فراهم می‌کند. تشکیل گروه کانونی نسبت به پیمایش‌های نظام‌مندتر زمان کمتری می‌برد.
• این روش نیازمند آماده‌سازی کمتری است و اجرای آن در مقایسه با سایر روش‌ها آسان‌تر است. 
• پژوهشگر در این روش می‌تواند مستقیما با پاسخگویان تعامل کند و پرسش‌هایی را برای روشن‌تر شدن مقصود گوینده و کاوش بیشتر در آنها مطرح کند. همچنین می‌تواند اطلاعاتی را از پاسخ‌های غیرکلامی افراد که تکمیل‌کننده و در برخی موارد نقض‌کننده پاسخ شفاهی آنها هستند، به‌دست آورند.
• در ثبت داده‌ها از تعابیر خود پاسخگویان استفاده می‌شود. به همین علت، داده‌های حاصل از این روش می‌توانند سطوح عمیق‌تری از معنا را به دست دهند و جزئیات بیشتری را منتقل کنند.
• انعطاف‌پذیری: این روش در خصوص موضوعات متنوع، در شرایط متفاوت و با افراد مختلف قابل اجرا است. 
• نتایج حاصل از این روش نسبت به تحلیل‌های آماری پیچیده یا داده‌های حاصل از پیمایش‌های گسترده برای مدیران فهم‌پذیرتر است.

گروههای متمرکز یک فرم غیر رسمی از جلسات است که در مقایسه با مصاحبه یک روش اید آل برای تولید و تبادل ایده ها می باشد. تعداد زیادی مدل روش جمعی وجود دارد مثلطوفان مغزی، حل مشکل، کارگاه، عیب شناسی: با در نظر گرفتن ناکارآمدی ارتباط و محکوم شدن نیازسنجی اطلاعاتی به شکست دلایل این شکست مشخص شود. نقشه کشی اجرا: مدل کوچکی برای پیاده سازی از روشها و تکنیکها با افرادی از مشتریان و ذینفعان   اجرا، ارزشیابی، آموزش

با توجه به تشکیل گروه در هر زمینه از نظر استخراج نیاز و یا تائید متفاوت می باشد.

گروه كانوني، يكي از تكنيك­هاي مصاحبه كيفي است.که می تواند این روش به تنهایی بکار گرفته شود یا با روشهای دیگر ترکیب گردد که هدف از این روش تجزیه و تحلیل محصولات و خدمات قابل ارایه ویا روشهایی جهت بهبود فرآیند های موجود ،شناسایی مشکلات و کشف راه حل برای آنها است و همچنین به کمک این روشها می توان یک فرآیند را مورد سنجش و ارزیابی و اندازه گیری قرار داد . در صورتی که اطلاعات واقعی و درست در دست باشد قطعا می توان تصمیمات درستی نیز اتخاذ کرد . ممكن است در اين مباحثه يك ليستي از نيازمندي هااستخراج شود و يا ليست نيازمنديهاي استخراج شده از قبل مورد بررسي قرار گيرد و برخي موارد تاييد يا رد شوند . تجربه من در اين زمينه در يك شركت كه فعاليت اصلي آنها توليد قطعات الكترونيكي با ايده جديد ميباشد بوده است . جهت اجراي فرايند بازاريابي گروه گرد هم آمدند تا در مورد نيازهايي كه جهت شروع بازاريابي محصول جديد شركت مورد نياز است مصاحبه اي صورت گيرد و هر شخص تجربيات مختلفي كه راجع به بازاريابي محصولات مشابه داشتند را ارائه كردند.

سلام علیکم

ادامه سخن: 

 در مورد گروه کانونی  همان طور که دوستان اشاره نموده اند به نظر چیز مفید و قابل تامل و اندیشیدن دارد بنده چنین نتیجه گیری می نمایم : اگر برای تولیدات و محصولات افرادی به دور از خصومت شخصی و یا شغلی و هم چنین بدون تعلقات بشری ، صرفا جهت پیشرفت  اگر نظر داده شود دنیا گلستان می شود . و دیگر معانی رقابت براندازی گروه دیگر نیست بلکه وجود کیفیت برتر و ارتقا محصولات و حتی سیاست گذاری های برتر است .   باتشکر

گروه كانوني

روش گروه کانونی به نوعی بحث گروهی اطلاق می شود که در صدد کاوش دسته ای از جریان های معین است و موضوع خاصی را بررسی می کند و هدف اصلیآن استفاده صريح از تعامل گروهی برای تولید داده و شناختی است که بدون تعامل گروهی دریافت نمی شود.

گروه کانونی سه مولفه دارد:

•  این روش برای ادغام اطلاعات است
•  فعل و انفعالاتی که در بحث های گروه ها انجام می گیرد بعنوان یک منبع اطلاعاتی عمل میکند
•  اعمال محقق نقش اساسی در بحث ها و ترکیب اطلاعات دارد

نمونه هاي از گروه كانوني

•  آی‌تی‌یو گروه کانونی جدید تلویزیون کابلی هوش‌مند تشکیل داد گروه کانونی جدید تلویزیون کابلی هوش‌مند با تدوین چشم‌انداز تلویزیون کابلی هوش‌مند و پایه‌ریزی برای تدوین استانداردهای این حوزه در اتحادیه‌ی بین المللی مخابرات(آی‌تی‌یو) تشکیل شد.
•  رویکردی به رشد حرفه ای مداوم معلمان با استفاده از مصاحبه گروه هاي كانوني

علت استفاده از مصاحبه گروه هاي كانوني:

برای شناخت پدیده های مربوط به فرایند های آموزشی لازم است آنها را در شرایط طبیعی مورد مطالعه قرار داد تا بتوان شناخت بهتری از آنها بدست آورد.

یکی از ویژگی‌های محیط کنونی کسب‌وکار ابهام و پیچیدگی است. مدیران هر روز با مشکلات و رخدادهایی روبه‌رو می‌شوند که پیچیدگی آنها زیاد است و برای پی‌بردن به ابعاد آنها باید کاوش‌های ویژه‌ای انجام داد. گروه کانونی عبارت است از: گروهی از افراد متعامل که برخی از علایق و ویژگی آنها مشترک‌اند و به‌وسیله یک رابط و مدیر گفت‌وگو به یکدیگر پیوند داده شده‌اند. این مدیر از تعاملات افراد در گروه به‌عنوان راهی برای دستیابی به اطلاعات در خصوص یک موضوع خاص یا متمرکز استفاده می‌کند.

• آگاهی‌هایی در خصوص توسعه استراتژی‌هایی برای توسعه و برتری یافتن نسبت به رقبا فراهم می‌کند.

روش های گروهی و جمعی برای استخراج نیازمندی ها

تجربه من از روش های گروهی برای استخراج نیازمندی ها

تجربه من بیشتر در حوزه تیمی که در رباتیک داشتیم بود. ما برای شرکت در المپیاد رباتیک و طراحی یک ربات تیمی از دانشجویان رشته های مختلف و با تخصص های متفاوت تشکیل داده بودیم و برای حل مسائل مرتبط با تولید ربات مان با همدیگر همفکری و مشارکت می کردی. تیم ما یک رهبر هم داشت (که استادمان بود) و در مواقعی که به اختلاف بر می خوردیم ما را هدایت می کرد

زمینه های کاربرد این گروه ها

به نظر من از جمله حوزه های کاربرد این روش ها عبارتند از:

1. در مواردی که موضوع موردنظر ما دارای چندین ذینفع است که نسبت به یک نیازمندی از دیدگاه های مختلفی می نگرند و اگر به دیدگاه های آنها توجه نشود احتمال شکست پروژه بالا می رود

2. در مواردی که با موضوعی مبهم مواجه هستیم. این گروه ها می توانند با بهره گیری از خرد جمعی اعضای تیم موضوع را شفاف تر کنند

کاربرد گروه های کانونی بیشتر برای استخراج نیازمندی هاست یا تائید آنها؟

به نظر من گروه های کانونی و جمعی برای هر دو مورد قابل استفاده هستند. معمولا در این گروه ها بعد از بیان نظرات و نقد دیدگاه های مختلف نسبت به یک یا چند نیازمندی ، بطور خودکار دیدگاه اعضا به همدیگر نزدیک می شود و سرعت تایید و اعتباربخشی به نیازها افزایش می یابد.

به نظر من در گروه های کانونی وزن استخراج نیازمندی ها بیشتر از تایید نیازمندی هاست و معمولا تایید نیازمندی ها در گذر زمان بطور خوکار شکل می گیرد

آفت ها و مشکلات رایج در این زمینه

به نظر من از جمله آفت های این روش ها عبارتند از:

1. بی توجهی به تعداد نفرات حاضر در گروه : زیرا هر چه تعداد نفرات بیشتر شود تضارب آرا بیشتر می شود می تواند فرآیند اخذ نیازمندی را طولانی مدت کند

2. بی توجهی به تنوع فکری و دانشی اعضای تیم : یکی از عوامل افزایش کیفیت این روش ها تنوع افراد حاضر در گروه است . این تنوع فکری و دانشی قدرت خرد جمعی تیم را افزایش می دهد

3. پایین بودن مهارتهای اجتماعی و تعاملی اعضای گروه: در صورتی اعضای تیم از مهارتهای اجتماعی همچون نقدپذیری ، احترام متقابل ، صبر و مدارا و ... برخوردار نباشند ، فرآیند کاری در تیم ها دشوار خواهد شد.

سلام

من هیچ تجربه ای در این باره ندارم

کاربرد گروههای کانونی :

- کسب دانش و آگاهی عمیق از طریق گوش دادن به صحبت های شرکت کنندگان به عبارتی تجربیات ، احساسات و اولویت های آنها

- جمع آوری داده های بیشتر در مدت زمان کوتاه تر

- کسب اطلاعات زمینه ای و کلی در باره موضوع مورد نظر

- طرح فرضیه های تحقیقی که قابلیت ارایه به تحقیقات و آزمون هایی را داشته باشند که در آنها از روش ها و رویکرد های کیفی استفاده می کند.

- استفاده از نظرات جدید و مفاهیم خلاق

- ابزار برنامه ریزی استراتژیک

رئیس / گرداننده / مصاحبه گر گروههای کانونی :

ریاست یک گروه کانونی به تنهایی یک مهارت محسوب می شود بطوری که رئیس گروه مجبور به ایفای نقش های مختلف طی دوره بحث و مذاکره می باشد.

در ضمن در متودولوژی ( روش شناسی ) ، طراحی و فرآیند گروه های کانونی تخصص لازم و کافی داشته باشد. آمادگی ذهنی داشته باشد. سوالات مربوطه را از حفظ باشد. مذاکرات را ثبت کند.

نقش رئیس گروه در حین اجرای تحقیق :

- شروع بحث و مذاکره با خوش آمد گویی و ارایه اطلاعات پیش زمینه ای به شرکت کنندگان

- ارایه توضیحات اولیه پیرامون اصول پایه و فرمت جلسات

- نظارت و کنترل بر تعامل اعضای گروه

- شروع مجدد بحث و گفتگو در صورت مواجه شدن با مشکل یا مساله

- بیان جملات پایانی و ابراز تشکر از شرکت کنندگان در تحقیق

معایب :

مصاحبه گر كنترل كمتري بر بحث و مصاحبه دارد.

به يك گرداننده بحث توانا نياز است كه بتواند تا حد ممكن بحث را هدايت كند و اطلاعات را به دست آورد.

به يك مكان مناسب با امكانات و ويژگي هاي خاص نياز است.

http://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0CB0QFjAA&url=http%3A%2F%2Ftakrim.tbzmed.ac.ir%2Fuploads%2F119%2FCMS%2Fuser%2Ffile%2F763%2F%25D9%2585%25D8%25B7%25D8%25A7%25D9%2584%25D8%25A8%2520%25D8%25AC%25D8%25AF%25D9%258A%25D8%25AF%2F%25D8%25B5%25D8%25AF%25D8%25A7%25D9%258A%2520%25D9%2585%25D8%25B4%25D8%25AA%25D8%25B1%25D9%258A.docx&ei=7spxVZLuEsmuU5rYgagF&usg=AFQjCNHT4-QjmTsJgI9REnbGFn3gMYuo2w&sig2=dy5CDzjkpHyNkEJTJraKuQ

روش گروه كانوني آنلاين: در این گونه روش گروه کانونی بصورت آنالین و اینترنتی انجام می شود . در اینجا گروه ها را به هم زمان(آنی) و ناهمزمان(غیرآنی) تقسیم می کنند که روش گروه کانونی آنی مستلزم آن است که همه افراد در یک زمان واحد آنالین باشند و در یک اتاق گپ(وب سایت)و یا با استفاده از نرم افزار های خاص تشکیل کنفرانس اینترنتی داده و نظراتشان را بیان کنند. ولی در روش گروه کانونی غیر آنی آنالین بودن هم زمان همه مشارکت کنندگان الزام نیست بلکه هرکدام می تواند در زمان های متفاوت نظر خود را نسبت به موضوع مورد بحث بیان کنند و بقیه نیز این نظر را مشاهده کنند و به این صورت بحث ادامه پیدا می کند. بنابراین مشارکت کننده برای نوشتن پاسخ و فکر کردن فرصت مناسبی دراختیار خواهد داشت

روش انتخاب مشاركت كننده در روش آنلاين:برای جذب شرکت کنندگان در گروه کانونی می توان از روش های نمونه گیری گلوله برفی و یا جستجو در اتاق های گپ یا گروه های بحث موجود استفاده كرد ولی دراینجا به این مشکل مواجهه هستیم که نمی توان کامل مطمئن بود که شرکت کنندگان واجد شرایط مدنظر ما هستند و یا نه؟ شرایطی مثل محدوده سنی و یا جنسیت پاسخگویان؛ تعداد گروه ها نیز در روش گروه کانونی آنی بهتر است کمتر باشد ولی برای روش غیرآنی اگر افراد زیادی شرکت کنند نیز مشکلی بوجود نمی آید. در این روش می توان مشکل کم حرف بودن مشارکت کننده ها را حل کرد. بخاطر گم نامی مضاعف می توان میزان مشارکت را بیشتر کرد و همچنین براحتی درمورد مسایل حساس و تابوی جامعه و مسایل شخصی بحث و گفتگو کرد. براحتی می توان مطالب و بحث های ارایه شده را مقوله بندی و تجزیه و تحلیل کرد. ولی این روش ضعف هایی نیز دارد ازجمله اینکه تنها می توان از کسانی دعوت به مشارکت کرد که دسترسی به اینترنت و کامپیوتر دارند و محدودیت ایحاد می کند. هرکدام از مشارکت کنندگان براحتی می توانند از ادامه بحث انصراف بدهند . ازطرف دیگر پدیده های خارجی که تواند بر افراد کشارکت کننده تاثیر منفی بگذارد. در کل میزان کنترل بسیار پایین است و همچنین اختالالت فنی نیز می تواند تاثیر منفی بر ادامه بحث ها داشته باشد

مقايسه گروه هاي كوچك و بزرگ:اگر گروه های بزرگ و کوچک را مقایسه کنیم در کروه های کوچک موضوعات اختصاصی تر هستند ولی در گروه های بزرگ عمومی ترند همچنین در گروه های کوچک سطح فعالیت هریک از اعضا زیاد است ولی در گروه های بزرگ بعلت کثرت شرکت کنندگان وقت کافی برای تک تک آنان فراهم نیست و نیز در گروه های کوچک مدیر بهتر می تواند جریان بحث را کنترل کند

. سطح دخالت مدير گروه يا هماهنگ كننده:باتوجه به معیار میزان دخالت مدیر می توان گروه ها را به بیش سازمان یافته و کمتر سازمان یافته تقسیم بندی کرد که در گروه بیش سازمان یافته میزان کنترل و دخالت مدیر بسیار بیشتر از نوع دوم آن است. کنترل و دخالت مدیر معمولا به دو صورت انجام می گیرد:1. پرسیدن سوالات مربوط به موضوع و جلوگیری از سوالات بی ربط 2 با کنترل فعل و انفعالات شرکت کنندگان در گروه و تعیین وظایف هریک از شرکت کنندگان و دعوت آنان به بحث میزان کنترل گروه به تعداد سوالات و ماهیت موضوع و مدت زمان بحث بستگی دارد