تاریخچه ی بانکداری الکترونیکی در جهان

زمان شروع پرداخت الکترونیکی در دنیا به سال 1918 میلادی بر می گردد.یعنی هنگامی که بانک ها ی فدرال رزرو آمریکا به انتقال وجوه از طریق تلگراف می پرداختند.اینترنت درسال 1970 توسط متخصصین دانشگاهی ، به منظور اشتراک دریافت ها توسعه یافت و تا سال1993 محبوبیت اینترنت برای عموم و خصوصاً تجاری که امید به گسترش مشتریانشان داشتند،افزایش پیدا کرد.عواملی که بانکداران را به سمت اینترنت متوجه ساخت عبارت بوداز:مواجه شدن بامبالغ هنگفت ورقابت بین غیربانکی ها.در سال 1994 ،بانک ها شروع به کاوش دراینترنت کردند تا به عنوان یک سیستم تحویلداری، پیشنهادی برای محصولات و خدماتشان از بانکداری اینترنتی استفاده کنند. این نوع بانک برای هر تراکنشی قیمت کمتری رااز بانک های شعبه دار پیشنهاد کرد.همچنین به دسترسی بازارهای جهانی و آسایش بیشتر مشتریان توجه بیشتری نشان داد.تا ژانویه ی 1995 ،فقط 24 بانک بر روی شبکه ی اینترنت وجود داشت.لیکن،به فاصله ی یک سال،800 بانک به این تعدادافزوده شد،به طوری که کارشناسان بانکهای صنعتی تخمین زدند که بانکهای شمال آمریکا تاسال 2000 ، حدود1500 شبکه ی اینترنت تاسیس خواهند کرد.

تاریخچه ی بانکداری الکترونیکی درایران

در اواخر دهه ی 1360 بانک ها ی کشور به سیستم اتوماسیون عملیات بانکی و رایانه ای کردن ارتباطات خود توجه نشان دادند.حرکت به سمت بانکداری الکترونیکی ازاوایل دهه ی70 آغاز شد و پس از آن کارت های اعتباری ،خودپردازها ،سیستم ها ی گویا و... وارد خدمات نوین بانکی شد.سیستم شتاب یا شبکه ی تبادل اطلاعات بین بانک درسال 1381 ایجاد شد.شتاب با ایجاد ارتباط بین دستگاه ها ی خود پرداز سه بانک صادرات ، کشاورزی و توسعه ی صادرات آغاز به کار کرد.

وضعیت کنونی

با اینکه بانکداری الکترونیکی در سال های اخیر به ویژه در یک سال گذشته بسیار رشد داشته است اما تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله ی بسیار وجود دارد در حال حاضر برخی بانک های کشور بخشی از خدمات مورد بررسی را ارائه نمی دهند و گاه کیفیت خدمات ارائه شده با استاندارد های موجود فاصله ی بسیاری دارد.بانکداری تلفن همراه یکی از خدماتی است که یا توسط بانکها ارائه نمی شود، یا در صورت ارائه خدمات کمی را در اختیار مشتریان قرار می دهد. البته بعضی از مشتریان با همین خدمت اندک هم آشنایی کافی ندارند. در زمینه ی تنوع خدمات بانکداری الکترونیکی ، در حال حاضر بانکهای ملت و صادرات خدمات بهتری را در مقایسه با سایر بانک ها ارائه می دهند. بانک سامان با آنکه در ارائه ی خدمات الکترونیکی به خصوص بانکداری اینترنتی و سامانه ی پرداخت الکترونیکی در بین دیگر بانکها پیشتاز بوده است اما نتوانست است در این زمینه مزیت خود را حفظ کند.در حال حاضر بانکهایی مانند ملت و صادرات خدمات کاملتری را به مشتریان خود عرضه می کنند.هم چنین یکی از خدمات مهم در بانکداری الکترونیکی امضای دیجیتال است که این خدمت تنها توسط بانک ملت در اختیار مشتریان قرار می گیرد.استفاده از امضای دیجیتال باعث امنیت خدمات در محیط اینترنت و جلوگیری از حملات و سرقت هویت افراد می شود.با توجه به رشد سریع خدمات بانکداری همراه در دنیا و ارایه فناوری های جدید حرکت نظام بانکی به سمت همگام شدن با روند توسعه ی فناوری در عرصه ی بانکداری الکترونیکی ضروری است.

انواع خدمات بانکداری الکترونیکی

1-دستگاه هاي خود پرداز

2 –اطلاع رسانی از طریق تلفن وفاکس

3- بانکداری مبتنی بر تلفن همراه Mobile banking

4 – پایانه فروش که در فروشگاهها قابل نصب است

5 - وب کیوسک هایی که قابلیت پردازش کارت های اعتباری را دارند وجهت ارایه خدمات شهروندی که نیاز به پرداخت مبلغی دارند استفاده میشوند.

6 –ارایه ی خدمات بانکی از طریق تلویزیون کابلی

7 –ارایه ی خدمات بانکی از طریق دستگاه

انواع مختلف بانکداری الکترونیکی:

1-بانکداری مبتنی بر تلفن همراه

2-تلفن بانک

3-اینترنت بانک

4-بانکداری مبتنی بر دستگاه های خودپرداز

5-بانکداری مبتنی بر پایانه های فروش

6-بانکداری مبتنی برشعبه های الکترونیکی

مزایا

1-امکان دسترسی مشتریان به دریافت خدمات بانکی بدون حضور فیزیکی با ارتباطات ایمن

2-استفاده ازاینترنت برای ارایه ی عملیات و سرویس های بانکی و اعمال تغییرات انواع حساب های مشتری

3-ارایه ی مستقیم خدمات و عملیات بانکی جدید و سنتی به مشتریان ازطریق کانال های ارتباطی متقابل الکترونیک.

معایب بانکداری الکترونیک

مشکلاتی که در برابر توسعه ی بانکداری الکترونیک در جمهوری اسلامی ایران وجود دارند عبارتند از:

1-عدم وجود تجهیزات منسجم بین بانکی

2- حاکمیت سیستم ها ی بانکداری سنتی بر بانکهای کشور

3- گران بودن سیستم های بانکداری الکترونیکی

5- کمبود نیروها ی متخصص و مراکزتحقیق و توسعه در بانکهای کشور

6-عدم وجود تحقیقات کاربردی در زمینه ی بررسی میزان نیاز جامعه به اینگونه خدمات وبررسی شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه در پذیرش آن .